ارگونومی در معماری داخلی

ارگونومی  به بررسی روابط انسانی با محیط اطرافش با هدف بهینه سازی شرایط زندگی و کار می‌پردازد.

درواقع ارگونومی اهمیت زیادی به نحوه درک و دریافت انسان از محیط پیرامون می‌دهد و ازجمله اهداف آن ایجاد انگیزش، رضایتمندی، خلاقیت و لذت بخش بودن محیط زندگی و کار است و برای دستیابی به این اهداف مواردی چون قابلیت انعطاف، بهره وری، زیبایی و پیشگیری از بروز خطاهای انسانی در طراحی داخلی مورد دقت قرار می‌گیرد.

از جمله اهداف ارگونومی میتوان دو دسته کلی اشاره کرد:

دستۀ اول را میتوان افزایش کارایی انجام کار و فعالیت های دیگر، افزایش سهولت کاربرد، کاهش خطا و افزایش بهره وری برشمرد.

و در دستۀ دوم نیز عواملی مربوط به ارزش‌های انسانی و بعد روانی آن مانند

• افزایش ایمنی
• کاهش خستگی و تنش
• افزایش راحتی
• افزایش مقبولیت نزد کاربر
• افزایش میزان رضایت شغلی
• و بهبود کیفیت زندگی است را می‌توان در نظر گرفت.

به طور کلی در طراحی ارگونومیک فضاهای داخلی باید مواردی را در نظر بگیرید تا در طولانی مدت موجبات آسایش کاربر را فراهم کنید و احساس نارضایتی در ایشان ایجاد نشود. برخی از این عوامل عبارتند از:

استفاده مفید و عادلانه از فضا: در طراحی بخش‌های مختلف یک فضا در ابتدا نیازسنجی صورت گیرد و متناسب با خواسته‌های کاربر و ویژگی‌ها هر بخش طراحی صورت گیرد.

انعطاف‌پذیری در استفاده از فضا: در طراحی توانایی‌ها و ملاحظات فردی درنظر گرفته شود. برای مثال در طراحی یک کلوزت استانداردی برای ارتفاع میلۀ آویز لباس وجود دارد اما ممکن است متناسب با قد کاربر نباشد بنابراین ارتفاع را میتوان طبق قد و دسترسی راحت کاربر تغییر داد تا مشکلی در استفاده از آن بوجود نیاید.

استفاده ساده و آسان از فضا: در طراحی ابتدا باید کاربران اصلی مشخص شوند، برای مثال اگر در طراحی آشپزخانه کاربر اصلی مادر خانواده می‌باشد، بنابراین تمام شرایط فیزیکی ایشان و خواسته‌هایش باید بررسی شود و فضایی متناسب با آن‌ها طراحی گردد تا کاربر بتواند به راحتی از فضا استفاده کند.

حداقل تلاش فیزیکی: طراحی باید به گونه‌ای صورت گیرد که کاربر مجبور نباشد برای استفاده از بخش‌های مختلف فضا با دشواری مواجه باشد. برای مثال اگر با توجه به مساحت فضا استفاده از کابینت‌های قدی لازم و برخی از طبقات در ارتفاع بالا قرار دارند باید تمهیداتی مانند سکو یا پلکانی کوتاه در طراحی به صورت تاشو در نظر گرفته شود تا در صورت نیاز کاربر به راحتی بتواند از آن‌ها بهره ببرد.

ابعاد و سیرکولاسیون: در طراحی فضا و چیدمان مبلمان، به حداقل فضای لازم برای استفاده از هر وسیله‌ای و راحتیِ عبور و مرور کاربران در فضا باید توجه شود تا در کار کردن با وسایل مختلف یا حرکت کاربران در فضا اختلالی ایجاد نشود.

رعایت اصول نورپردازی: نورپردازی در محیط باید به گونه ای باشد که موجب آزار چشم در استفاده از مانیتور و یا دیگر وسایل در محیط کار یا منزل نشود. همچنین استفاده از نور طبیعی نیز از اصولی است که ضمن رعایت ارگونومی، موجب کاهش مصرف برق نیز خواهد شد.

استفاده از رنگ مناسب: رنگ‌ها نیز از مواردی هستند که در ارگونومی مناسب تاثیر دارند. بدین منظور از اثرات رنگ ها در روحیات افراد غافل نشوید.

استفاده از مبلمان و تجهیزات ارگونومیک: انتخاب هوشمندانۀ مبلمان یکی از مواردی است که در طراحی ارگونومیک فضا باید مورد توجه قرار گیرد. برای مثال برای انتخاب صندلی ادارات علاوه برتوجه به ساختار صندلی برای تامین آسایش کاربر در استفاده طولانی مدت، توجه به جنس و بافت آن نیز اهمیت دارد تا در استفاده های طولانی بافت آن‌ها دچار عرق کردن نشود و به راحتی نیز قابل تمیز کردن باشند.